Oorlogswinter – Jan Terlouw

Oorlogswinter is een in 1972 verschenen jeugdboek over de Tweede Wereldoorlog van de Nederlandse schrijver Jan Terlouw. De hoofdpersoon is Michiel een ongeveer 15-jarige jongen die tijdens de hongerwinter (1944-45) gaandeweg steeds verder betrokken raakt bij illegale activiteiten. Gaandeweg krijgt hij een enorme verantwoordelijkheid.

De vader van Michiel van Beusekom is burgemeester van het dorp De Vlank. Michiel kan door de oorlog niet meer naar school. Hij helpt zijn ouders nu met het verzorgen van de “trekkers” op doorreis die elke dag bij hen thuis komen rusten. Deze personen komen uit het hongerlijdende westen en zijn op zoek naar voedsel in het landelijke noordoosten.

Michiels buurjongen, Dirk Knopper, zit bij de ondergrondse. Dirk is van plan om samen met twee anderen het distributiekantoor in Lagezande te overvallen. Voor het geval er iets misgaat geeft hij aan Michiel een brief. Michiel verbergt de brief in het kippenhok. Als Dirk ’s avonds bij de overval in een hinderlaag loopt en gevangen wordt genomen, moet Michiel de volgende dag de brief naar een ander lid van de ondergrondse, Bertus van Gelder ( “Bertus Hardhorend”) in Lagezande brengen. Dan blijkt Bertus ook al te zijn gearresteerd. Michiel besluit de brief nu zelf te lezen en ontdekt dat Dirk al enkele weken een gewonde Engelse piloot verbergt in een schuilplaats midden in het bos. De brief is een verzoek aan Bertus om de piloot te verzorgen, maar aangezien Bertus nu gearresteerd is beseft Michiel dat hij deze taak nu zelf op zich moet nemen.

Michiel vraagt zich intussen af of Schafter, die ervan wordt verdacht lid te zijn van de NSB, degene is die Bertus, Dirk en de twee andere overvallers van het distributiekantoor verraden heeft. Onderweg naar Bertus met de brief kwam Michiel Schafter toevallig tegen, maar Michiel heeft niets tegenover Schafter losgelaten.

Michiel verzorgt Jack, de piloot, die zit verborgen in een door Dirk aangelegd hol. Michiel betrekt ook zijn zus Erica bij de verzorging van Jack omdat zij een EHBO-cursus heeft gevolgd. Erica en Jack worden verliefd op elkaar. Jack leert gaandeweg, mede door toedoen van Erica, redelijk goed Nederlands te spreken. Het lukt Michiel om een brief aan Jacks moeder in Groot-Brittannië te krijgen dankzij de bemiddeling van “oom” Ben. Dit is een goede vriend van Michiels ouders die veel bij de Van Beusekoms over de vloer komt. Naar eigen zeggen is oom Ben in het verzet actief, waar hij zich vooral bezighoudt met het vervalsen van documenten.